TENİS sözcüğünün nerden geldiğini biliyor muydunuz ?

Bir teoriye göre Fransızca TENEZ ( töne ) ( işte geliyor, tut bakalım anlamında bir deyim ya da seslenme ). Tenisin ilk versiyonları raketsiz ve çıplak elle veya daha sonra eldivenle topun karşıdaki rakibe atılması şeklinde olduğu için servis atan oyuncu TENEZ seslenmesi yaparmış. Tabii tenisin Fransız oyunu olduğunu belirtmekte yarar var, elbette bilinen tarihe göre. Bilinen en eski ve benzer oyun 11.yüzyılda Fransa'da oynanmış ve adı da Jeu de PAUME ( pom diye okunuyor ) ve Paume ( avuç ) anlamına geliyor. Sayılar aynı bugünkü gibi ve raketsiz oynanıyor. İşte burada servis sırasında kullanılan seslenme TENEZ !

LOVE yani SIFIR sözcüğünün nerden geldiğini biliyor muydunuz ?

Tabii ki AŞK insanın bir boşluğa yuvarlanması olarak da nitelendirilebilir bazıları tarafından ama işin aslı böyle değil (yani aşk boşluk olabilir de tenisteki anlamı başka!) Yine Fransızca bağlantısı var. Fransızca L'OEF (löf olarak okunuyor) YUMURTA anlamına geliyor. Yumurta şekli nedeniyle komik bir Fransız tenis şahsiyeti sıfır bağlantısı kurmuş halbuki zero ve null da olabilirmiş (null hala kullanılıyor) her ikisi de İngilizce'de aynı sadece fonetikleri farklı. Dolayısıyla 15-0 derken sıfır yerine l'oef kullanılmış ( onbeş-löf ) bu da Love kelimesinin fonetiğine çok benziyor. İngilizce'de bu bizim yumurta l'öf olmuş aşk. İngilizce sözlükler de love tenis 'te puan alamama durumu olarak açıklanmakta. Love Game'de game yani oyunu 40dan hiç puan vermeden kazanılan durum demek.

DEUCE kelimesinin nerden geldiğini biliyor muydunuz ?

EŞİTLİK anlamında kullanıyor fakat aslında basit olarak yine Fransızca DEUX (dö) iki sayısından geliyor. Literatürdeki hali DEUX A JOUER yani oyuna iki kaldı  ya da   anlamına geliyor. Tabii  ACE de  iskambilde 1 li  ya da as anlamında olduğunu söylemeye gerek yok. Tabii NO AD kuralı uygulandığı zamanlarda  Deuce seslenmesinin yapılmaması gerekiyor çünkü bir sayı kalmış oluyor o zaman da ACE demek gerekiyor belki de  !

Teniste PUANLAR nerden geliyor ?

Bu konuda bilinen en tutarlı açıklama sayılarda bir matematiksel modelleme olduğudur. Yani bir oyun kazanmak için 4 sayıya ihtiyaç vardır ve bu da saatin işlemesi ile açıklanır, yelkovan bir tam turu için 4 çeyrekten geçer. 15-30-45-60 yani 60 olan oyunu kazanır aslında. Fakat 45 yerine 40 kullanılmasının sebebi nedir ? Buradaki açıklama da tamamen sayıların seslenmeleri ile ilgili.

Fransızca 15 = Quinze (kenz) , 30 = Trente (trent) , 45 = Quaranta-Cinq (karant-senk). İşte tam burada dikkat ! 15 ve 30 tek kelime olmasına rağmen 45 iki kelime ve seslenmede zorluk ya da uzatma getiriyor. Benzeri İngilizcede de var. Bu yüzden hooop bizim 45 oluyor 40 ve nedeniyor o zaman Quarante (karant), oldu mu tek kelime, oldu. Pratiğe uygularken teoriyi biraz esnetmenin ne zararı var ? Gördüğümüz kadarıyla yok zaten pek kimse de, meraklıları dışında, farkında bile değil.  Bir setin 6 oyunda bitmesi de yine bu zaman sembolizmasından kaynaklanıyor. 60 saniye, 60 dakika gibi...

Mete Yaylalı - 8 Kasım 2005 TenisTürk

Tenisin skor siteminin 19. yüzyılda İngiliz subayları tarafında Hindistan'da oynanan bir oyundan alındığı düşünülüyor. Bu skor sisteminde puanlar İngiliz savaş gemilerindeki topların kalibrelerinden alınmış. Bu gemiler bir selam atışı (örneğin 40 pare top atışı) yaptıklarında önce ana güvertedeki 15 pound'luk toplar, sonra orta güvertedeki 30 pound'luk toplar ve son olarak da alt güvertedeki 40 pound'luk toplar ateşlenirmiş.

2- Diğer teori, tenisteki skor siteminin ortaçağ ve Fransız kökenli olduğunu söylüyor. Kortta bir saat kadranı kullanılırmış, her puanda ibre (yelkovan) bir çeyrek daire kadar ilerletilirmiş, yani 15, 30, 45 diye ve 60'a gelindiğinde oyun bitermiş. 45 söylenmesi uzun olduğu için zamanla 40 olarak kısalmış. ( Bilgi Hüseyin Cimcoz ) Benzer bilgiler tenisin tarihçesi yazımızdan takip edilebilir..

Ali AYAZ , 22 Ocak 2008

Yorumlar (1)

Yorumları göster/gizle

 Yorum formunu göster/gizle